Quảng Bình mảnh đất gió Lào cát trắng, dù thời tiết khắc nghiệt nhưng có rất nhiều điều hấp dẫn dành cho du khách. Không chỉ nổi tiếng với những danh lam thắng cảnh hoang sơ tuyệt đẹp như Phong Nha Kẻ Bàng, biển Đá Nhảy, biển Nhật Lệ… mà ẩm thực Quảng Bình củng rất độc đáo với những món ăn vừa quen vừa lạ, nghe tên thôi đã thấy tò mò muốn thử. Trong đó phải kể đến là món chắt chắt Sông Gianh.
Chắt chắt là loài sinh vật nhuyễn thể thuộc lớp hai mảnh vỏ, khá giống với hến nhưng có kích thước nhỏ hơn. Chúng thường sinh sống ở vùng nước lợ và nước ngọt thuộc Quảng Bình, Quảng Trị. Trong đó, chắt chắt ở khu vực sông Gianh là nổi tiếng ngon nhất. Chắt chắt sông Gianh nó có vị đậm đà của con nước triều cường biển Đông, lại có vị ngọt của trầm tích cát bồi, đất sét ở đáy sông nên khi nấu lên có mùi vị riêng đặc trưng mà không nơi nào có được.
Hằng năm từ tháng hai đến tháng bảy (âm lịch) khi con nước thủy triều dâng lên hợp lưu với dòng Gianh hiền hòa chính là mùa của con chắt chắt. Sau đó người ta vẫn có thể tiếp tục bắt vào cả tháng 10, tháng 11 âm lịch. Với những cư dân ven sông Gianh, chắt chắt là quà tặng quý giá mà dòng sông Gianh đã ưu ái ban cho giúp người dân có thêm thu nhập ổn định cuộc sống.
Chắt chắt sống ở vùng nước lợ, trộn lẫn trong cát, muốn khai thác được phải dùng cào. Nơi nước sâu thì dùng cào đứng trên thuyền bắt, những chỗ nước nông thì có thể xắn quần ngang gối rồi lội xuống cào.Chắt chắt cào lên được đem đi khắp các chợ quanh vùng để bán, nhiều thương lái còn gom hàng vào bán ở các chợ Hoàn Lão, Đồng Hới lên tận chợ Đồng Lê. Có lẽ trong mỗi con chắt chắt lắng đọng những ngọt ngào của dòng Gianh huyền thoại, những giọt mồ hôi của người đi cào nên chắt chắt không bao giờ bị ế. Có mấy cũng bán hết sạch.
Bắt được những con chắt chắt nằm lẫn với cát sạn dưới đáy sông quả là vất vả, nhưng muốn ăn được chắt chắt cũng rất kì công. Chắt chắt cào lên được ngâm qua nước sạch để nhả bùn, đất sau đó đem rửa để ráo nước rồi thả vào nồi nước sôi, bỏ ít muối. Nước sôi bùng lên thì dùng đũa cứ thế đảo đều tay để con chắt chắt mở hết vỏ, phần ruột tách rời ra. Sau khi luộc xong thì đổ ra rổ, cho vào nước lạnh để đãi như đãi gạo, có thế mới lấy được ruột chắt chắt một cách nhanh nhất và nhiều nhất. Con chắt chắt khi đó mới có thể mang đi chế biến thành món ăn. Nước luộc chắt chắt dùng để nấu canh rau hoặc nấu cháo. Vào mùa nắng nóng, các món ăn từ chắt chắt luôn được lựa chọn trong bữa cơm gia đình và thực khách đường xa ưa chuộng.
Nếu đi du lịch Quảng Bình, bạn đừng quên thưởng thức các món ăn được chế biến từ con chắt chắt. Nào bánh đa xúc chắt chắt xào, bún chắt chắt, canh chắt chắt, cháo chắt chắt, chắt chắt nấu lá ngút…, thậm chí còn có cả món chắt chắt xào mít non và lá lốt vô cùng thú vị. Con chắt chắt có vị ngọt thanh mát, thấm đượm vị phù sa khi hoà cùng các nguyên liệu khác thì tạo nên món ăn vô cùng lạ miệng, hấp dẫn.
