Tại vùng Tây Bắc Quảng Bình, có một ngôi làng đặc biệt được Tổ chức Du lịch thế giới của Liên Hiệp Quốc (UNWTO) vinh danh là Làng du lịch tốt nhất Thế giới năm 2023 – Làng Tân Hóa.
Tân Hóa được vinh danh là một trong những Làng du lịch tốt nhất thế giới năm 2023 – Nguồn Báo Điện tử Chính phủ
Làng Tân Hoá nằm trong thung lũng rộng lớn và bằng phẳng, được ôm trọn bởi dãy núi đá vôi trùng điệp, hùng vĩ, cùng dòng sông Rào Nan uốn lượn chảy qua thung lũng. Xã Tân Hóa có tổng diện tích là 71.8 km² nằm ở phía Đông của Huyện Minh Hóa. Phía Bắc giáp với Xã Yên Hoá của Huyện Minh Hóa và các Xã Sơn Hóa, Nam Hóa của Huyện Tuyên Hóa. Phía Đông giáp với Xã Cao Quảng của Huyện Tuyên Hóa. Phía Nam giáp với các Xã Thượng Hoá và Trung Hoá của Huyện Minh Hóa. Phía Tây giáp với Xã Minh Hoá của Huyện Minh Hóa. Với địa thế đặc trưng này, Tân Hóa gắn chặt với “danh hiệu” vùng “rốn lũ” khi thường xuyên ngập chìm trong nước lũ.
Xã Tân Hóa, huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình
Theo thống kê dân số tại xã Tân Hóa vào năm 2022, có 3364 người dân sinh sống tại đây với mật độ ước tính khoảng 47 người/km². Số đông người dân của xã Tân Hóa thuộc dân tộc Nguồn với ý nghĩa là người sống ở đầu nguồn nước. Tuy nhiên dân tộc Nguồn không được xem là một dân tộc thiểu số mà là một cộng đồng dân tộc thuộc nhóm Việt – Mường, mặc dù họ có ngôn ngữ riêng bền vững, có các sinh hoạt văn hoá riêng biệt và các giá trị văn nghệ dân gian khá phong phú.
Người dân xã Tân Hóa trước đây khi mùa lũ về- Nguồn Báo Tuổi trẻ online
Cứ tầm tháng 9, tháng 10, khi mùa mưa chạm ngõ, cũng là lúc Tân Hoá trở thành vùng “rốn lũ” tại Quảng Bình, bởi nước sông Rào Nan dâng lên, đổ ồ ạt từ vùng thượng nguồn chảy về xã Tân Hoá. Ngày thường người dân vốn đã khổ rồi lại thêm nạn lụt, mỗi khi mùa lũ đổ về, người dân xã Tân Hoá phải tìm cách di dời lên núi, bỏ lại nhà cửa, tài sản ngổn ngang trong bùn đất. Sau cơn đại lụt năm 2010, người dân xã Tân Hóa cùng chính quyền địa phương sáng kiến phát minh mô hình nhà nổi làm bằng gỗ và có hệ thống thùng phuy được cột chặt bên dưới, giúp cho nhà có thể nổi được khi nước lũ dâng cao. Hiện nay, nhà nổi không chỉ là nét đặc trưng riêng của bà con xã Tân Hoá, mà còn trở thành sản phẩm du lịch thu hút các du khách đến thăm và trải nghiệm nơi đây quanh năm và cả ngay trong mùa lũ.
Hệ thống nghỉ dưỡng được xây dựng từ các nhà phao ở xã Tân Hóa
Đến Làng du lịch Tân Hóa, du khách không thể bỏ qua những buổi trò chuyện cùng người dân địa phương về văn hóa ly kỳ của người Nguồn và thưởng thức ẩm thực vùng miền đặc sắc, dân dã tại nơi đây, với cơm Pồi, thâu lang (rau khoai), ốc tực (ốc), cà lào… Ấn tượng nhất là cơm Pồi được làm từ bột bắp trộn với khoai mì tươi mài nhuyễn. Ngày trước cơm Pồi được xem món ăn hàng ngày của người Nguồn, nhưng làm Pồi nhiều công đoạn và khá vất vả nên người Tân Hóa giờ cũng ăn cơm và chỉ làm Pồi vào những dịp đặc biệt.
Ẩm thực vùng miền đặc sắc, dân dã tại xã Tân Hóa – Nguồn Báo Tuổi trẻ online
Cùng với sự hỗ trợ của doanh nghiệp, Tân Hóa trở thành làng du lịch thích ứng thời tiết với các sản phẩm du lịch độc đáo, tài nguyên văn hóa, thiên nhiên phong phú, nổi bật, trở thành điểm sáng của du lịch Việt Nam. Cùng những cam kết và hành động của làng tuân thủ ba trụ cột chính về phát triển du lịch bền vững và sự đồng lòng của người dân, chính quyền địa phương và doanh nghiệp, hứa hẹn làng Tân hóa sẽ giữ vững danh hiệu của mình và trở thành một nơi thật sự đáng tìm tới.
