Thiên nhiên hoang sơ, không gian sinh thái đặc sắc cùng những giá trị văn hóa bản địa lâu đời đang tạo nên sức hấp dẫn riêng có cho các bản làng đồng bào Chứt nơi dãy Trường Sơn hùng vĩ của tỉnh Quảng Trị. Giá trị cảnh quan núi rừng nguyên sơ cùng đời sống văn hóa giàu bản sắc, tất cả đang mở ra nhiều dư địa để hình thành và phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm gắn với cộng đồng.
“Ấn tượng, độc đáo nhất”
Đó là nhận định của travel blogger Quỷ Cốc Tử (TP. Hồ Chí Minh) khi tham gia tour trải nghiệm thiên nhiên và tìm hiểu văn hóa cộng đồng người Rục ở xã Thượng Hóa, huyện Minh Hóa cũ, nay là xã Kim Phú. Nhiều năm trước, anh đặt chân đến đây khi thung lũng Hung Trâu còn ngập trong nước, khung cảnh trở nên lung linh với nước non, mây trời.
Bản Mò O Ồ Ồ của đồng bào Rục nơi này vẫn là một thế giới đầy hấp dẫn, mới lạ đối với những lữ khách như anh. Khi đó, travel blogger nổi tiếng đã phải thốt lên rằng đây là tour ấn tượng, độc đáo bậc nhất trên thế giới. Độc đáo bởi khung cảnh mây núi hoang sơ hiện ra tựa như bức tranh, soi xuống mặt nước. Không gian tĩnh lặng chỉ thỉnh thoảng đôi ba tiếng chim hót vang lên giữa thung lũng ngập nước. Con người trở nên bé nhỏ giữa khung cảnh mênh mang của thiên nhiên, đại ngàn.
| Khám phá Hung Trâu (xã Kim Phú) mùa ngập nước – Ảnh: Ngô Trần Hải An |
Thời gian trôi đi nhưng dường như vẻ đẹp của núi non hùng vĩ, của suối nguồn nơi bản làng người Rục dưới chân dãy Trường Sơn vẫn vẹn nguyên như thế. Men theo những con đường nhỏ uốn lượn giữa rừng đại ngàn, những bản làng như Yên Hợp, Ón, Mò O Ồ Ồ… hiện ra với một cảnh quan thiên nhiên yên bình nhưng vẫn giữ nguyên được sự hoang dã của núi rừng.
Đồi núi, suối khe, thảm thực vật phong phú và hệ sinh thái chưa chịu nhiều tác động đã tạo nên một “sân chơi” rộng lớn cho du lịch sinh thái, trekking, khám phá, những sản phẩm được nhiều du khách trong và ngoài nước tìm kiếm trong hành trình trải nghiệm. Chính điều kiện tự nhiên ấy được các nhà nghiên cứu đánh giá là “nền tảng mạnh mẽ” để những bản làng nơi này phát triển du lịch, khám phá xuyên mùa.
“Tài nguyên mềm”
Đời sống văn hóa tinh thần của người Chứt mang sắc thái riêng, thể hiện rõ qua kho tàng văn nghệ dân gian đa dạng với những làn điệu dân ca đặc trưng như kà tưm, kà lềnh, các lễ hội như lễ cúng giang sơn… Với đồng bào Chứt, đặc biệt là nhóm người Rục, văn hóa không chỉ là ký ức mà còn là cách họ gắn bó với thế giới xung quanh. Hơn 65 năm rời hang đá, tiếp cận với ánh sáng văn minh nhưng những quan niệm về thiên nhiên, phong tục, ngôn ngữ, đến các lễ nghi truyền thống vẫn được đồng bào Rục gìn giữ qua nhiều thế hệ. Tất cả là nguồn “tài nguyên mềm” có thể phát triển thành sản phẩm du lịch đặc sắc.
| Một buổi tập luyện điệu hát ru con của Câu lạc bộ dân ca Yên Hợp (xã Kim Phú) – Ảnh: D.H |
Thực tế cho thấy, để phát triển du lịch cộng đồng, văn hóa trở thành “tài nguyên mềm” làm nên sự thành công, thậm chí là mang tính sống còn. Việc đưa văn hóa bản địa vào hoạt động du lịch không chỉ là phục dựng các tập tục, mà còn giúp người dân tự nhận diện giá trị của chính mình. Bởi thế, thời gian qua, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống được các cấp, ngành quan tâm gắn với định hướng phát triển du lịch.
Tại các bản làng của dân tộc Chứt ở Quảng Trị, nhiều lớp tập huấn về bảo tồn văn hóa đã được mở ra, vừa để người dân gìn giữ nét đẹp truyền thống bao đời, vừa là cách để họ tiếp cận gần hơn việc phát triển du lịch dựa trên những yếu tố văn hóa sẵn có. Nhiều nét văn hóa từng bị phai nhạt cũng được “gợi lại” trong các buổi tập huấn, từ điệu hát, tiếng đàn truyền thống đến tục lệ trong các dịp lễ hội cổ truyền. Việc này đã gắn kết thế hệ già, trẻ, đồng thời mở ra hướng xây dựng sản phẩm du lịch đậm bản sắc.
Chị Cao Thị Hai, thành viên Câu lạc bộ dân ca bản Yên Hợp cho biết: “Từ khi được tham gia các lớp học, tôi cảm thấy tự tin hơn khi kể chuyện về làn điệu, lễ hội hay những phong tục truyền thống. Mong muốn thời gian tới, chúng tôi có nhiều cơ hội để được giới thiệu các làn điệu dân ca của đồng bào mình đến với du khách gần xa”.
Hướng mở từ những lợi thế sẵn có
Với sự hội tụ của cảnh quan thiên nhiên nguyên sơ và bản sắc văn hóa đặc sắc, các bản làng đồng bào Chứt đang sở hữu nhiều lợi thế để phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm gắn với cộng đồng. Những hành trình khám phá núi rừng, tìm hiểu đời sống văn hóa, tham gia sinh hoạt cộng đồng, thưởng thức ẩm thực bản địa… hứa hẹn mang đến cho du khách những trải nghiệm khác biệt, giàu cảm xúc.
Theo ông Đặng Quang Huy, Trưởng phòng Văn hóa-Xã hội xã Kim Phú, địa phương xác định phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa là một trong những hướng đi quan trọng. “Cộng đồng chính là chủ thể tạo nên giá trị cho các sản phẩm du lịch. Khi người dân trực tiếp tham gia, kể câu chuyện văn hóa của chính mình, sản phẩm du lịch sẽ có chiều sâu và bản sắc riêng”, ông Huy nhấn mạnh.
Trên cơ sở đó, xã Kim Phú đang phối hợp với các cấp, ngành và doanh nghiệp để từng bước hoàn thiện hạ tầng, xây dựng các chương trình trải nghiệm phù hợp với điều kiện tự nhiên, văn hóa bản địa và nhu cầu của du khách. Việc nâng cao kỹ năng đón tiếp, giới thiệu văn hóa, giao tiếp và phục vụ khách cũng được chú trọng, nhằm phát huy tốt hơn vai trò của cộng đồng trong hoạt động du lịch.
Nền tảng thiên nhiên nguyên sơ, không gian văn hóa giàu bản sắc cùng sự đồng hành tích cực của chính quyền và cộng đồng, các bản làng đồng bào Chứt đang mở ra nhiều cơ hội hợp tác, đầu tư phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm đặc thù.
Nơi đây sẽ là điểm đến dành cho du khách yêu thiên nhiên, khám phá văn hóa, cũng là vùng đất giàu tiềm năng để các doanh nghiệp, nhà đầu tư cùng chung tay xây dựng những giá trị bền vững. Khi mỗi hành trình đến với bản làng người Chứt là một hành trình của khám phá và tôn trọng bản sắc, đại ngàn Trường Sơn sẽ trở thành không gian trải nghiệm độc đáo, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng du khách gần xa.
Nguồn: Diệu Hương (baoquangtri.vn)
No Comments